شرکت دانش‌بنیان، شرکت یا موسسه خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم­ افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری) و تجاری­ سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری­ های برتر و با ارزش افزوده فراوان به ویژه در تولید نرم ­افزارهای مربوط تشکیل می­شود و بر اساس معیارهای مورد نظر آیین­ نامه ارزیابی شرکت های دانش بنیان، به تایید کارگروه حوزه مربوطه می­رسد.

در راستای سیاست های اقتصاد مقاوتی، تسهیلات متعددی به شرکت هایی که محصولات دانش بنیان دارند اعطا می گردد که از جمله آنها می­توان به “معافیت مالیاتی”، “تسهیلات نظام وظیفه تخصصی”، “حمایت از صادرات”، “انواع وام” و … اشاره کرد. به همین دلیل شرکت های زیادی برای کسب عنوان دانش بنیان در چند سال اخیر اقدام کرده اند که آمار آن تا بهار ۱۳۹۶ بر اساس شکل زیر به ۳۰۰۰ شرکت با مجموع گردش مالی نزدیک به ۳۰ هزار میلیارد تومان در سال رسیده است:

این فضا فرصت ها و تهدیدات جدیدی را فراهم کرده است که اگر به خوبی مدیریت نشود می­تواند اقتصاد دانش بنیان را از مسیر خود منحرف کند و مشابه خیلی از موضوعات دیگر درگیر آسیب های فرهنگی ریشه داری کند که رفع اثر آن سالها به درازا بکشد. یکی از موضوعاتی که اخیرا به عنوان یک آسیب فرهنگی مشاهده شده است، بحث آزمون استخدامی شرکت های دانش بنیان است که از طریق وبسایت inre.ir متعلق به شرکت “میزان گستر شریف” که پیش از این مجموعه رقابت های تخصصی مهارت سنجی فناورد رو برگزار می کردند، در حال برگزاری است.

با توجه به خبر رسمی اعلام حمایت معاونت علمی ریاست جمهور از این آزمون و خبررسانی گسترده ای که در این خصوص در فضای مجازی انجام شده است، بنابه دغدغه شخصی در خصوص مقابله با آسیب های فرهنگی که در توسعه علمی کشور وجود دارد، تصمیم گرفتم این مقاله رو بنویسم تا بهانه ای شود که فضای گفتمان بر روی این موضوع، فلسفه وجودی و عواقب احتمالی فراهم شود.

مدل های کسب و کار مختلفی برای مدیریت بازار کار تا کنون عمدتا توسط بخش خصوصی ایجاد شده است که بتوانند ضمن دریافت اطلاعات جویندگان کار (از طریق دریافت رزومه و تکمیل پروفایل افراد)، یک بانک اطلاعات از افراد تشکیل دهنده و نیروهای مناسب را به شرکت های مختلف معرفی کنند. از نمونه های هدفمند این مدل های کسب و کار می­توان به چالش ها، رویدادهای مهارت سنجی و یا حتی کمپ ها و دوره های آموزشی اشاره کرد که اغلب بر اساس نیاز یک صنعت برای شناسایی، ارزیابی و جذب نیروهای توانمند برگزار می­شوند.

در مقابل آزمون های استخدامی مفهومی سنتی در دولت است که برای گزینش افراد و آن هم متناسب با اعلام نیاز انجام شده از طرف دستگاه(های) مربوطه برگزار می­شوند. شرط لازم برای برگزاری چنین آزمون هایی وجود ظرفیت برای جذب است تا افراد بر اساس توانمندی های خود برای آن ظرفیت ها به رقابت بپردازند.

متاسفانه آزمون فعلی که با عنوان “استخدام در شرکت های خصوصی” برگزار می شود:

۱- هیچ ظرفیتی برای جذب افراد اعلام نشده است. (شرکت متولی جذب نیست و تنها افراد را معرفی میکند)
۲- تنها باعث صرف هزینه از طرف مردم برای تکمیل بانک اطلاعات یک شرکت خصوصی می­شود.

در توضیح بیشتر بند ۲، شرکت متولی این آزمون میتواند از دو بازار کسب درآمد کند. یکی از مردم برای تکمیل بانک اطلاعاتی (با پول خود مردم)، و یکی از شرکت های خصوصی برای معرفی نیروی کار. این در حالی است که هیچ تضمینی برای جذب حتی یک نفر از این افراد وجود ندارد و توان رقابت شرکت های خصوصی را نیز که بصورت واقعی و سالم در صنعت کاریابی فعالیت می­کنند کاهش می­دهد.

در شرایطی که حجم افراد جویای کار بسیار زیادی در کشور وجود دارد (نرخ بیکاری ۱۲ درصد) و با تعرفه ای که برای شرکت در آزمون اعلام شده است، با یک محاسبه سر انگشتی اگر تنها ۱۰ درصد از جمعیت جویای کار در این آزمون شرکت کنند (حدود ۳۵۰ هزار نفر از ۳٫۵ میلیون نفر)، این شرکت حدود ۲۵ میلیارد تومان تنها با برگزاری یک آزمون آنلاین درآمد خواهد داشت، بدون اینکه حتی ظرفیت جذب برای یک نفر وجود داشته باشد.

مطالب مرتبط:

• ۲۵ شهریور ۹۶: آزمون استخدامی شرکت‌های دانش‌بنیان و خصوصی غیر قانونی است
• ۲۷ شهریور ۹۶: سوالات استخدامی شرکت های خصوصی و دانش بنیان  (ایجاد بازار کاذب!)
• ۲ مهر ۹۶: ماهی گیری پر بار شرکت های خصوصی از آب گل آلود بازار کار
• ۴ مهر ۹۶: فعالیت موسسه میزان گستران شریف غیرقانونی اعلام شد
• ۱۲ مهر ۹۶: دامی که متولیان کار کشور گرفتارش شدند، کلاه ۳۴ هزار جوان را بر باد داد!
• ۱۸ مهر ۹۶: پشت پرده آزمون شرکت‌های دانش‌بنیان
• ۲۵ مهر ۹۶: آزمونی در سطح ملی بدون مجوزهای لازم
• ۲۶ مهر ۹۶: مهلتی کوتاه برای بازپرداخت پول نام نویسی کنندگان در آزمون یک شرکت غیرقانونی

• ← چالش داده های تاریک!
• مدیریت اکوسیستم داده →