چگونه موضوع مناسب برای پایان نامه (ارشد/دکترا) انتخاب کنیم؟

یکی از مسائل رایج در بین دانشجویان، طرح این سئوال است که برای انتخاب یک موضوع مناسب برای پایان نامه (ارشد / دکترا) چگونه باید عمل کنیم؟ این موضوع در بین دانشجویان ایرانی بسیار رایج است و تا کنون سعی کردیم مطالبی را در خصوص الگوهای موفق روش تحقیق در مرکز تحقیقات رایانش ابری دانشگاه صنعتی امیرکبیر تدوین و ارایه کنیم. (در اینجا مستند شده است)

اخیرا این موضوع توسط یکی از دانشجویان در یکی از گروه های تخصصی رایانش ابری (با حدود ۲۵۰ هزار عضو) در شبکه اجتماعی لینکدین نیز مطرح شده بود و بسیاری از متخصصین حوزه فناوری اطلاعات، رایانش ابری و مجازی سازی نظرات خود را در خصوص آن داده بودند. برای من مهم بود که با تجربه های روش تحقیق در خارج از ایران هم آشنا بشوم تا در بهبود روشهای فعلی بتوان از آنها استفاده کرد. به همین دلیل سعی کردم چکیده ای از نظرات رو که در پاسخ به این سئوال داده شده بود جمع آوری کنم.

توضیح: نظرات ارایه شده، در اینجا بصورت مرتب و با ارتباط مفهومی مناسب در سه دسته کنار هم قرار داده شده است و در جاهایی که نیاز بود، مراجع بیشتری رو هم برای تکمیل توضیحات قرار دادم.

شروع تحقیق (عمومی):

* هیچ وقت از کسی بصورت مستقیم تعیین یک موضوع را مطالبه نکنید. زیرا به دلیل تفاوت در روحیات افراد کمکی به شما نمیکند (و اغلب ممکن است در مسیر اشتباهی قرار بگیرید). معیار اصلی خود شما هستید با علایق و توانایی هایی که دارید.
* در ابتدا به طور گسترده شروع به مطالعه کنید.
* چند منبع عمومی در خصوص حوزه مورد علاقه (مثلا رایانش ابری) مطالعه کنید.
* روی راهکارها و بسترهای هر یک از بازیگران اصلی آن حوزه تمرکز کنید. سعی کنید فهم خوبی از فناوری و اکوسیستم آن بدست آورید.
* با حسابهای رایگانی که معمولا سرویس دهنده ها ارایه می دهند کار کنید. ویژگی های مختلف آنها را بررسی کنید.
* مروری بر ابزارها و فناوری های جدید داشته باشید و بتوانید آنچه که موضوع مورد نظر (در اینجا رایانش ابری) را از دیگر موضوعات مشابه متمایز میکند بشناسید. علاقه های خود را شناسایی کنید.
* در خصوص تاثیر موضوع مورد مطالعه بر صنعت فناوری اطلاعات، اقتصاد (سازمانی یا جهانی)، کاربران نهایی و دیگر ابعاد مهم مطالعه کنید.
* سعی کنید منابع و سایت های مختلف و متنوع در خصوص موضوع مورد مطالعه را پیدا کنید (نظیر سایت های خبری، وبلاگها و گروه های تخصصی مرتبط) و آنها را بصورت مستمر دنبال کنید.
     – این سایت حاوی ویدئوهای مختلف است که ایده های خوبی را منتقل میکند.
     – در این سایت منابع خبری مختلف در حوزه رایانش ابری بصورت مجتمع موجود می باشد.

ادامه تحقیق (تخصصی):

* سعی کنید روی موضوعاتی که برایتان جالب است چند چکیده اولیه تهیه کنید.
* به مرور بر اساس یافته ها و تحقیقات، روی یک یا دو موضوع که بیشتر علاقه دارید محدود شوید.
* برای مطالعه عمیق تر، می­توانید از بررسی یک مقاله پژوهشی شروع کنید (مثلا از IEEE) و مراجع و مقالات مشابه آن را دنبال کنید. (منابع بیشتر برای مطالعه تخصصی)
* روی مشکلات و چالش های ذکر شده در مقالات بیشتر تامل کنید. زیرا از دل آنها معمولا موضوعات خوبی بدست می آید.
* اگر بصورت سیستماتیک ادبیات موضوع را مطالعه کنید، میتوانید چالش ها را شناسایی کنید و روی آنها بیشتر تمرکز کنید. (دقت کنید که بر اساس علاقه و تخصص خود در مشکلات ریز شوید)
* آخرین روندها و نوآوری ها را در موضوعاتی که روی آنها محدود شده اید دنبال کنید.

ارزیابی موضوع انتخاب شده:

* یک راه یک برای اینکه مطمئن شوید کار را تا اینجا درست انجام داده اید این است که قادر باشید تا در خصوص اینکه احتمالا چه اتفاقی طی چند سال آینده در حوزه مورد مطالعه (مثلا رایانش ابری، اینترنت اشیاء، کلان داده و …) اتفاق می افتد صحبت کنید.

نتیجه گیری: در یک کار پژوهش خوب، باید نشان داده شود که دقیقا چه چیز جدیدی بدست آمده است یا چگونه یک سیستم خاص را بهبود دهیم. پس باید بتوانید تا حدودی در این خصوص در زمان انتخاب موضوع صحبت کنید تا ببینید چه چشم اندازی نسبت به خروجی پژوهش خود دارید.

3 دیدگاه برای “چگونه موضوع مناسب برای پایان نامه (ارشد/دکترا) انتخاب کنیم؟

  1. muna

    باسلام
    از مطلبی که در مورد راهنمایی نحوه انتخاب موضوع قرار دادید کمال تشکر را دارم اما یک سوال در اینجا مطرح می شود که بعد از اینکه موضوع انتخاب شد چگونه استاد راهنما انتخاب کنیم زیرا تا جایی که من اطلاع دارم اغلب، موضوعات را استاد راهنما مشخص می کند و دانشجویان هم معیار انتخاب استاد را براساس میزان شهرت استاد انجام می دهند که به نظر من معیار جالبی نیست اما خیلی مرسوم است. اگر در این خصوص راهنمایی بفرمایید ممنون میشم.
    باسپاس

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *